"καὶ ἀνυμνήσωμεν"
ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟΙ ΥΜΝΟΙ ΗΧΟΓΡΑΦΗΜΕΝΟΙ ΤΟ 1930
ΑΠΟ ΤΗ ΜΕΛΠΩ ΜΕΡΛΙΕ
Κωστής Δρυγιανάκης
ΑΝΤΙ ΠΡΟΛΟΓΟΥ ΙI
70 χρόνια μετά την πραγματοποίηση τους, οι ηχογραφήσεις αυτές βλέπουν το φως μιας ευρύτερης δημοσιότητας, όπως το ευχόταν (από τότε!) η πρωτεργάτριά τους, η Μέλπω Μερλιέ.
Η Μέλπω Μερλιέ κάλυψε με τις ηχογραφήσεις της, δειγματικά βέβαια, τρία ψαλτικά πεδία. Το ένα είναι η ζωντανή παράδοση του Πατριαρχείου της Κωνσταντινούπολης, εκπροσωπούμενη εδώ από τον Ειρηναίο, που η ίδια η Μερλιέ φαίνεται να εκτιμά σαν τη σημαντικότερη παράδοση και της αφιερώνει τις περισσότερες ηχογραφήσεις. Το δεύτερο είναι η έρευνα των νέων μουσικολόγων στην Αθήνα, που αναζητά τις ρίζες και την αποκατάσταση της εκκλησιαστικής παράδοσης - ο Καράς είναι
ακριβώς μια τέτοια περίπτωση. Το τρίτο, είναι η ψαλτική όπως ασκείται από τους κατά τόπους ιεροψάλτες στην επαρχία.
Τα τρία αυτά πεδία έχουν τις ιδιαιτερότητες τους. Η Πατριαρχική παράδοση μεταφέρει μια συστηματική παιδεία και μια αρκετά ιδιότυπη τεχνική εκφοράς, που πιθανά
ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις για ένταση της φωνής (σε μια εποχή όπου δεν υπήρχαν μικρόφωνα). Στον Καρά, διακρίνεται ένα φλογερό πάθος για το ζωντάνεμα των παλαιών
παραδόσεων. Αντίθετα στον Παπαποστόλη και τον Κορώνη είναι φανερές, αν και χωρίς να αλλοιώνουν το ύφος, οι επιδράσεις από τη δημοτική παράδοση κυρίως, αλλά και
κάποιες αποχρώσεις από το ελαφρό τραγούδι εκείνης της εποχής.
Αυτός ο δίσκος αποτελεί μια επετειακή, ας το πούμε, έκδοση για τη συμπλήρωση της δεύτερης χιλιετίας του Χριστιανισμού - και ο Χριστιανισμός, ιδιαίτερα ο Ορθόδοξος, έχει μια ιδιαίτερη σχέση με το παρελθόν και τις παραδόσεις.
Η πατίνα του χρόνου αποτελεί αισθητικό στοιχείο. Αποφασίσαμε λοιπόν κι εμείς να μην εκσυγχρονίσουμε
τελείως την ποιότητα των ηχογραφήσεων, αφήνοντας ζωντανό τον απόηχο της άλλης εποχής.
Κλείνοντας, είναι αδύνατο να αποφύγει κανείς ένα σχόλιο για τη σπουδαιότητα του έργου της Μέλπως Μερλιέ και του Σίμωνα Καρά στην διατήρηση της Ελληνικής
μουσικής παράδοσης και, κυρίως, στην επικοινωνία της με το σημερινό κόσμο. Για αναρίθμητους ακροατές, συμπεριλαμβανομένου και του υπογράφοντος, αποτέλεσε μια
αφετηρία, μια πηγή έμπνευσης αλλά και έναν αισθητικό οδηγό, μέσα στο χάος που δημιουργεί ο καταιγισμός των πληροφοριών στο μουσικό χώρο. Ας είναι αυτή η έκδοση
ένας μικρός φόρος τιμής στη μνήμη τους.
ΥΓ. Χρωστάω επίσης ένα μεγάλο ευχαριστώ στον Χρήστο Καλαντζή, τον Κώστα Καραγκούνη και τον παπα-Γιάννη Κάρκα (από τα Μέγαρα). Υπήρξαν πολύτιμοι συμπαραστάτες σ' όλη την εμπλοκή μου με την εκκλησιαστική παράδοση και, χωρίς την συμβολή τους, αυτή η έκδοση πιθανόν δεν θα είχε καν αποτολμηθεί. Κ.Δ.
|
|
